Nowe zasady rekrutacji w 2025: O co nie może już pytać pracodawca?

Czy planuje Pani dzieci? – i co to oznacza dziś?

Wyobraźmy sobie rozmowę kwalifikacyjną w 2025 roku. Kandydatka czeka na pytania, gdy nagle pada jedno, które jeszcze do niedawna było dość powszechne: „Czy planuje Pani mieć dzieci w najbliższym czasie?” Tyle że teraz odpowiedź na to pytanie jest nie tylko kwestią prywatności, ale także… naruszeniem prawa.

Ta sytuacja już nie powinna mieć miejsca, ponieważ właśnie weszły w życie ważne zmiany w Kodeksie pracy, które mają chronić kandydatów i pracowników przed nieuzasadnionym wnikaniem w ich życie prywatne. Co dokładnie się zmieniło? Jak nowe przepisy wpłyną na codzienną praktykę działów HR, właścicieli firm oraz specjalistów BHP? O tym przeczytasz w naszym artykule.

Co zmieniło się w Kodeksie pracy w 2025 roku?

Pod koniec maja 2025 roku prezydent podpisał nowelizację Kodeksu pracy, która wprowadza zakaz zadawania przez pracodawców określonych pytań kandydatom i pracownikom. Przepisy mają chronić prywatność osób zatrudnionych oraz kandydatów do pracy i eliminować sytuacje, w których decyzje rekrutacyjne lub kadrowe były oparte na informacjach, które nie mają związku z wykonywanym stanowiskiem.

Nowelizacja precyzuje, że w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej czy też podczas zatrudnienia, pracodawca:

• Nie może pytać o plany prokreacyjne kandydata,
• Nie może żądać informacji o posiadaniu dzieci,
• Nie ma prawa domagać się danych osobowych dotyczących życia rodzinnego, które nie mają wpływu na realizację obowiązków zawodowych.

Zmiana obowiązuje od 1 czerwca 2025 r. i dotyczy wszystkich pracodawców w Polsce, niezależnie od wielkości firmy i branży.

Co ta zmiana oznacza dla działów HR, pracodawców i specjalistów BHP?

Przedstawiciele HR i rekruterzy

Nowe przepisy oznaczają konieczność aktualizacji procedur rekrutacyjnych i przeszkolenia zespołów HR. Pytania dotyczące życia prywatnego, a zwłaszcza tych związanych z rodziną i planami prokreacyjnymi, powinny zostać wyeliminowane z kwestionariuszy oraz rozmów kwalifikacyjnych.

Kandydaci mają prawo do ochrony swojej prywatności, a niedopuszczalne pytania mogą skutkować konsekwencjami prawnymi dla pracodawcy oraz negatywnie wpłynąć na wizerunek firmy.

Właściciele firm

Dla przedsiębiorców to przede wszystkim jasny sygnał, że zatrudnianie powinno odbywać się na podstawie kwalifikacji i kompetencji, a nie na podstawie informacji prywatnych. Warto zadbać o aktualizację polityki personalnej i regulaminów pracy, aby spełniały nowe wymogi.

Specjaliści BHP

Specjaliści ds. BHP powinni współpracować z działami HR, by przy wdrażaniu nowych regulacji uwzględniać także aspekty ochrony danych osobowych i prywatności pracowników. Warto przypomnieć, że BHP to nie tylko bezpieczeństwo fizyczne, ale także przestrzeganie praw pracowniczych.

Jak teraz powinna wyglądać rozmowa kwalifikacyjna? – Przykład praktyczny

Przed nowelizacją:

Rekruter: „Czy planuje Pani mieć dzieci? To ważne, bo chcemy wiedzieć o ewentualnych przerwach w pracy.”

Kandydatka: „To moje życie prywatne…”

Po nowelizacji:

Rekruter: „Chcemy poznać Pani doświadczenie i umiejętności. Proszę opowiedzieć o swoich kwalifikacjach i oczekiwaniach.”

Kandydatka: „Oczywiście, chętnie podzielę się swoimi kompetencjami.”

Żądanie informacji o zatrudnieniu – co naprawdę zmienia nowelizacja?

Wyobraź sobie taką sytuację: dział HR prosi kandydata o dokładne opisanie całej jego historii zatrudnienia. Kandydat podaje swoje doświadczenia z różnych miejsc pracy, zarówno tych na umowę o pracę, jak i umowy cywilnoprawne, np. zlecenia czy dzieło. Do tej pory to było standardem, ale… czy teraz też tak będzie? Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza istotną zmianę w art. 221 § 1 pkt 6. Przepis po nowemu brzmi:

„przebieg dotychczasowego zatrudnienia, z wyłączeniem informacji o wynagrodzeniu w obecnym stosunku pracy oraz w poprzednich stosunkach pracy.”

Dodany fragment dotyczący wyłączenia danych o wynagrodzeniu ma na celu większą ochronę prywatności pracowników i kandydatów. Jednak ten fragment to nie jedyna kwestia, która budzi kontrowersje i wymaga dokładniejszej analizy.

Co mówi ekspert?

Dr Michał Barański z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zwraca uwagę na interpretację Sądu Najwyższego, który w wyroku z 2017 roku wskazał, że termin „zatrudnienie” nie dotyczy wyłącznie umowy o pracę, lecz obejmuje także umowy cywilnoprawne, takie jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło.

Oznacza to, że pracodawca może żądać informacji nie tylko o poprzednich etatach, lecz także o wszelkich formach współpracy, które formalnie nie są zatrudnieniem pracowniczym.

Gdzie pojawia się problem?

Dr Barański wskazuje, że w tym samym artykule Kodeksu pracy słowo „zatrudnienie” zostało użyte dwukrotnie, ale w różnych kontekstach — raz jako „przebieg dotychczasowego zatrudnienia”, a drugi raz jako opis osoby ubiegającej się o zatrudnienie (czyli kandydata na pracownika).

Taka niejednoznaczność terminologiczna może prowadzić do sytuacji, w której pracodawcy będą mogli żądać szerokiego zakresu danych o kandydacie, również tych z umów cywilnoprawnych, co nie zawsze jest transparentne i jasne dla stron.

Dlaczego to ważne?

Zasady tworzenia prawa nakładają na ustawodawcę obowiązek stosowania jednoznacznej terminologii, aby przepisy były zrozumiałe i precyzyjne. Tymczasem obecny stan prawny może powodować luki i różne interpretacje, które utrudniają zarówno pracodawcom, jak i kandydatom właściwe zrozumienie swoich praw i obowiązków.

Co dalej?

Jeśli obecna wersja ustawy pozostanie bez zmian, pracodawcy zachowają prawo do żądania szczegółowych informacji o całym przebiegu zatrudnienia, włączając w to także umowy zlecenia i o dzieło. To z kolei może wpływać na praktyki rekrutacyjne oraz gromadzenie danych osobowych.

Dlaczego warto śledzić zmiany w prawie pracy?

Prawo pracy, w tym BHP, dynamicznie się zmienia. Dla działów HR, pracodawców i specjalistów BHP ważne jest, by być na bieżąco, ponieważ przestrzeganie aktualnych przepisów to gwarancja bezpieczeństwa prawnego i budowanie pozytywnego wizerunku firmy.

Zmiany, takie jak ta dotycząca zakazu pytań o życie prywatne, nie tylko chronią pracowników, ale też pomagają firmom działać profesjonalnie i zgodnie z obowiązującymi standardami.

Podsumowanie

Nowelizacja wprowadza pozytywne zmiany, ale kwestia szerokiego rozumienia „zatrudnienia” pozostaje wyzwaniem interpretacyjnym. Dlatego warto śledzić dalsze regulacje i orzecznictwo, aby działać zgodnie z prawem i szanować prywatność kandydatów.

W Safety Click stale monitorujemy zmiany prawne i dostarczamy praktyczne wskazówki dla działów HR, pracodawców i specjalistów BHP. Zapraszamy do kontaktu i śledzenia naszych aktualności, aby być zawsze na bieżąco!

Zostań z nami na bieżąco!

Chcesz być zawsze na czasie z najważniejszymi zmianami w prawie pracy i BHP?
Zapisz się do naszego newslettera lub odwiedzaj regularnie zakładkę Aktualności na stronie Safety Click.
Dbaj o swoje bezpieczeństwo prawne razem z nami!

Źródło: Kodeks Pracy money.pl / infor.pl